| किल्ल्याचे नाव | कात्रा किल्ला |
|---|---|
| समुद्रसपाटी पासून उंची | 2680 |
| किल्ल्याचा प्रकार | गिरीदुर्ग |
| ट्रेकिंगची सोपेपणा-कठीणपणाची पातळी | मध्यम |
| किल्ल्याचे ठिकाण | नाशिक |
| पायथ्याजवळचे गाव | |
| किल्ल्याची वेळ | |
| ट्रेकिंग ला लागणारा वेळ | |
| प्रवेश शुल्क | |
| राहण्याची सोय | किल्ल्यावर राहण्याची कोणतीही व्यवस्था नाही. कातरवाडी गावातील मारुती मंदिरात सुमारे १० जणांना राहता येईल. कपिलमुनी आश्रमात पाणी उपलब्ध नसल्याने तिथे राहणे कठीण जाईल. |
| जेवणाची सोय | जेवण स्वतःला आणावे लागेल. |
| पाण्याची सोय | किल्ल्यावर पिण्याचे पाणी उपलब्ध नाही. तुम्हाला स्वतःचे पाणी आणावे लागेल. |
कात्रा किल्ला माहिती मार्गदर्शन | Katra Fort Information Guide in Marathi
कात्रा किल्ला संक्षिप्त माहिती मनमाडहून औरंगाबादच्या दिशेने प्रवास करताना, आपल्या नजरेसमोर उभा असतो एक अद्भुत नजारा. मनमाड सोडल्याबरोबरच आकाशात घुसलेला एक सुंदर सुळका आपले लक्ष वेधून घेतो. हा सुळका ‘हडबीची शेंडी’ किंवा ‘थम्स अप’ या नावाने प्रसिद्ध आहे. या सुळक्याच्या जवळच, अजिंठा-सातमाळ रांगेतून एका बाजूला पडलेल्या डोंगरावर एक रहस्यमयी ‘कात्रा’ किल्ला आहे.
अंकाई आणि टंकाई हे दोन किल्ले नीटपणे पाहण्यासाठी साधारण पाच ते सहा तास लागतात. जर तुम्ही मुंबई किंवा पुण्याहून निघालात तर पहाटे मनमाडला पोहोचून, दुपारच्या आधी तुम्ही हे दोन्ही किल्ले सहज पाहू शकता. त्यानंतर, सहा किलोमीटर अंतरावर असलेल्या गोरखगड किल्ल्याला भेट देऊन, त्याच्या पायथ्याशी असलेल्या मंदिरात रात्र काढू शकता. किंवा, सात किलोमीटर अंतरावर असलेल्या कात्रा किल्ल्याच्या पायथ्याशी असलेल्या कातरवाडीतील हनुमान मंदिरातही तुम्ही मुक्काम करू शकता. दुसऱ्या दिवशी, तुम्ही कात्रा किल्ला पाहू शकता. अशा प्रकारे, तुम्ही चारही किल्ले दोन दिवसात सहज पाहू शकता. पण, यासाठी तुमच्याकडे स्वतःचे वाहन असणे आवश्यक आहे कारण या भागात सार्वजनिक वाहतूकची सुविधा उपलब्ध नाही.
कात्रा किल्ला पाहण्यासारखी ठिकाणे
आश्रम, मारुतीचे मंदिर
कातरवाडी हे छोटेसे गाव कात्रा किल्ल्याच्या पायथ्याशी वसलेले आहे. या गावामागे असलेल्या डोंगरावर कपिल मुनींचा प्राचीन आश्रम आहे. या आश्रमापर्यंत कच्चा रस्ता आहे. या रस्त्यावर जाताना तुम्हाला मारुतीचे मंदिर आणि वीरगळीही दिसतील. हे मंदिर रात्र काढण्यासाठी योग्य ठिकाण आहे. मंदिरापासून डावीकडे वळल्यावर तुम्ही थोड्याच वेळात आश्रमापाशी पोहोचाल. येथे तुम्हाला एक मोठी, कातळात कोरलेली गुहा दिसेल. ही गुहा आतून-बाहेर रंगवलेली असून, तिचा केशरी रंग दूरूनच दिसतो. गुहेत कपिल मुनींची मूर्ती आहे आणि समोर एक धुनी कायम पेटलेली असते. या गुहेत राहणारे साधू राजुबाबा मौन व्रत घेत असले तरी, त्यांना किल्ल्याबद्दल सखोल माहिती आहे.गुहा, टाके
कपिल मुनींचा आश्रम पाहून, आपल्याला कात्रा किल्ल्याच्या दिशेने जाणाऱ्या खिंडीकडे वाटचाल करावी लागेल. गावकऱ्यांचा या किल्ल्यावर फारसा प्रवास नसल्याने इथे स्पष्ट पायवाट नाही. आपल्याला पडक्या वाटांवरूनच खिंडीकडे जावे लागेल. अर्ध्या तासात आपण खिंडीत पोहोचू शकतो. इथे एका दगडावर शेंदूर लावलेला आहे. खिंडीतून उजवीकडे वळून, कातळाच्या भिंतीला लागून असलेल्या वाटेने आपण दहा मिनिटांत किल्ल्याच्या उत्तर टोकाला पोहोचू शकतो. इथे कातळात कोरलेल्या पायऱ्या आहेत. या पायऱ्यांच्या बाजूला एक गुहा आहे. गुहा पाहण्यासाठी कातळाच्या धारेवरून जावे लागते. गुहा पाहून परत येऊन, आपल्याला दोन पाण्याच्या टाक्या दिसतील. या टाक्यांपासून डावीकडे वळून थोड्याच अंतरावर आपण गडमाथ्यावर पोहोचू. गडमाथ्यावर एक टेकडी आहे. या टेकडीवर पाच बुजलेल्या टाक्या आहेत. पुढे जाऊन, एका खाचातून उतरल्यावर आपल्याला एक लांबलचक गुहा दिसेल. ही गुहा झाडांनी झाकलेली असल्याने वरून दिसत नाही. या गुहेला पाहून आपण परत पाच टाक्यांकडे जाऊ शकतो. पुढे चालल्यावर, आपल्याला एक पाण्याचे टाक आणि नंतर दोन खांबी असलेली गुहा दिसेल.तटबंदी आणि बुरुज, शंकराचे मंदिर
गुहेसमोर एक पाण्याचे टाक आहे. या टाकाच्या वर जाऊन तुम्हाला आणखी एक टाक दिसेल. या टाकापासून परत खाली उतरून, किल्ल्याच्या उत्तर टोकाला जा. इथे झाडांमध्ये लपलेली एक गुहा आहे. ही गुहा पाहून, किल्ल्याच्या मध्यभागी असलेल्या टेकडीवर चढायला सुरुवात करा. पाच मिनिटांत तुम्ही किल्ल्याच्या सर्वात उंच भागाला पोहोचाल. इथे साधूंनी एक ध्यान गुफा बांधली आहे. याच्या बाजूला ध्वजस्तंभ आहे. या ठिकाणावरून तुम्हाला अंकाई, टंकाई, गोरखगड, मेसणा हे किल्ले आणि हडबीची शेंडी हा सुळका दिसतो. या टेकडीवरून खाली उतरून, तुम्हाला पाच टाक्या दिसतील. या टाक्यांपासून समोरच्या सपाट भागातून दक्षिण टोकाला जा. वाटेत तुम्हाला काही जुनी बांधकामे दिसतील. किल्ल्याच्या दक्षिण टोकाला जाऊन, परत येताना तुम्हाला तटबंदी आणि बुरुजांचे अवशेष दिसतील. यांच्या बाजूने चालत, तुम्ही किल्ल्याची प्रदक्षिणा पूर्ण करू शकता. किल्ला पाहण्यासाठी तुम्हाला एक तासापेक्षा कमी वेळ लागेल. किल्ला उतरून खिंडीत आल्यावर, बाजूच्या डोंगरावर चढल्यास तुम्हाला शंकराचे एक लहान मंदिर दिसेल.
कात्रा किल्ल्यावर कसे जायचे ?
मार्ग पहिला
मनमाड-औरंगाबाद या मुख्य रस्त्यावर, मनमाडला जाताना, दहाव्या किलोमीटरवर उजवीकडे एक रस्ता फुटतो. या रस्त्यावरून दोन किलोमीटर अंतरावर कातरवाडी हे छोटेसे गाव आहे. हे गाव कात्रा किल्ल्याच्या पूर्व दिशेला आहे. गावामागे असलेल्या डोंगरावर कपिल मुनींचा प्राचीन आश्रम आहे. या आश्रमापर्यंत आपण जीपने जाऊ शकतो.मार्ग दुसरा
मनमाड पासून कातरवाडीला जाण्यासाठी थेट सात किलोमीटरचा रस्ता आहे. तुम्ही मनमाडहून रिक्षा किंवा तुमच्या खासगी गाडीने कातरवाडीतील कपिल मुनींच्या आश्रमापर्यंत सहज पोहोचू शकता.