राजदेहेर किल्ला माहिती मार्गदर्शन | Rajdeher Fort Information Guide in Marathi

राजदेहेर किल्ला माहिती मार्गदर्शन | Rajdeher Fort Information Guide in Marathi

राजदेहेर किल्ला संक्षिप्त माहिती चाळीसगाव तालुक्याच्या दक्षिण टोकाला, सातमाळ डोंगररांगेत, राजदेहेर किल्ला, ज्याला “ढेरी” किल्ला असेही म्हणतात, भव्यपणे उभा आहे. हा दुर्गम गड दोन डोंगरांवर वसलेला आहे आणि त्यातील घळीद्वारे प्रवेश केला जातो. किल्ल्यावर चालून येणाऱ्या शत्रूला दोन्ही डोंगरांवरून मार्याच्या टप्प्यात अडवण्यासाठी स्थापत्यकारांनी एक अद्भुत रचना केली आहे.
इतिहासाची साक्ष देणारा हा पुरातन किल्ला आजही अनेक दर्शनीय स्थळे आणि मनोरंजक गोष्टी पाहण्यासाठी खुला आहे.

राजदेहेर किल्ला पाहण्यासारखी ठिकाणे

1. भौगोलिक रचना
   राजदेहेर किल्ला बांधताना, भौगोलिक रचनेचा कौशल्यपूर्ण वापर करून संरक्षण मजबूत केले गेले आहे. दोन डोंगरांमधील घळीतून पायऱ्यांचा अरुंद मार्ग खोदून प्रवेशद्वारापर्यंत पोहोचण्याची सुविधा आहे.

2. प्रवेशद्वार आणि आसपास
   उध्वस्त प्रवेशद्वार: पायऱ्यांच्या मार्गाने वर चढल्यावर उध्वस्त प्रवेशद्वार लागते.
   व्यालमुख स्तंभ: प्रवेशद्वाराजवळच व्यालमुख असलेले दोन भग्न स्तंभ पडलेले दिसतात.
   लेणी आणि गुहा: प्रवेशद्वाराच्या थोड्या वर दगडात खोदलेले रिकामे लेणे आहे. त्याच्या बाजूस एक गुहा आणि पाण्याचे टाके आहे. येथून संपूर्ण किल्ला दिसतो.

3. गडावरील वास्तू
   पाण्याची टाके: प्रवेशद्वारापासून पुढे पाण्याची दोन खांबी टाके आणि एक गुहा व ४ खांबी टाके आहे.
   साचपाण्याचा तलाव: गडाच्या माचीवर साचपाण्याचा तलाव आहे. त्याच्या बाजूलाच नंदी आणि पिंड उघड्यावर आहेत.
   दगडात खोदलेल्या पादूका:तलावापासून पुढे चालल्यावर दगडात कोरलेल्या पादुका आपल्याला दिसतात.
   बालेकिल्ला: माचीवरून टोकापर्यंत गेल्यावर आजूबाजूचा विस्तृत प्रदेश आणि राजधेरवाडी गाव दिसते. माचीच्या टोकावरून बालेकिल्ला दिसतो. तेथे जाण्यासाठी डावीकडे पाण्याचे टाके आहे. बालेकिल्ल्यावर उध्वस्त वास्तूंचे अवशेष आहेत.
   तटबंदी: गडाच्या दक्षिणेला थोडी तटबंदी शाबूत आहे. बालेकिल्ल्यावरून उतरून ती तटबंदी ओलांडून गडाला वळसा घालूनही राजधेरवाडीत उतरता येते.

राजदेहेर किल्ल्यावर कसे जायचे ?

राजदेहेर किल्ला हा पुण्याच्या नैऋत्येला ३९ किलोमीटर अंतरावर आहे. गडावर पोहोचण्यासाठी अनेक मार्ग उपलब्ध आहेत.

• रेल्वेने
  मनमाड-भुसावळ रेल्वेमार्गावर नांदगाव स्थानकावर उतरा.
  नांदगाव ते राजदेहेरवाडी (अंदाजे 50 किमी अंतर) साठी जीप उपलब्ध आहेत.

• रेल्वेने (पर्यायी मार्ग)
  मनमाड-नांदगाव रेल्वेमार्गावर नायडोंगरी स्थानकावर उतरा. (येथे फक्त पॅसेंजर गाड्या थांबतात.)
  नायडोंगरी ते राजदेहेरवाडी साठी बसेस उपलब्ध आहेत.

• राजदेहेरवाडीपासून किल्ल्यावर
  राजदेहेरवाडीपासून किल्ल्यावर जाण्यासाठी २ किमी अंतर आहे.
  महादेव मंदिर किल्ल्याच्या पायथ्याशी आहे.
  मंदिराजवळून किल्ल्यावर जाणारी पायवाट आहे.

राजदेहेर किल्ल्याचा नकाशा / गुगल नकाशा