| किल्ल्याचे नाव | इंदुरीचा किल्ला |
|---|---|
| समुद्रसपाटी पासून उंची | |
| किल्ल्याचा प्रकार | भुई किल्ले |
| ट्रेकिंगची सोपेपणा-कठीणपणाची पातळी | सोपी |
| किल्ल्याचे ठिकाण | पुणे |
| पायथ्याजवळचे गाव | |
| किल्ल्याची वेळ | |
| ट्रेकिंग ला लागणारा वेळ | |
| प्रवेश शुल्क | |
| राहण्याची सोय | तळेगावात तुम्ही राहू शकता. |
| जेवणाची सोय | तळेगावात खाण्याची सोय आहे |
| पाण्याची सोय | तुम्ही तुमच्यासोबत पाणी बाळगावे. |
इंदुरीचा किल्ला माहिती मार्गदर्शन |Induri Fort Information Guide in Marathi
इंदुरीचा किल्ला संक्षिप्त माहिती तळेगाव – चाकण रस्त्यावर, तळेगावपासून ३ किलोमीटर अंतरावर इंद्रायणी नदीच्या तीरावर वसलेले इंदुरी गाव आपल्याला भेट देते.या गावीच इंद्रायणी नदीच्या तीरावर भव्य इंदुरीचा किल्ला उभारला गेला आहे.
छत्रपती शिवाजी महाराजांचे अंगरक्षक आणि सरसेनापती बाजीराव पेशवे यांच्या पूर्वजांमधील थोर योद्धा खंडोबा दाभाडे यांनी इ.स. १७२०-२१ मध्ये हा किल्ला बांधला होता. छत्रपती शाहू महाराजांनी खंडोबा दाभाडे यांना तळेगाव वतन म्हणून दिले होते आणि तेव्हापासून तळेगावला “तळेगाव दाभाडे” असे नाव मिळाले.
इंदुरी किल्ला हा एक लहान किल्ला असला तरीही तो आपल्या ऐतिहासिक वास्तू आणि नयनरम्य परिसरासाठी प्रसिद्ध आहे. किल्ल्यावर प्रवेशद्वार, बुरुज, तटबंदी आणि काही वास्तूंचे अवशेष आजही पाहायला मिळतात. किल्ल्यावरून इंद्रायणी नदीचे मनोरम दृश्य दिसते.
इंदुरी किल्ला आणि इतर दोन ऐतिहासिक ठिकाणे – तुकाराम महाराजांचे मंदिर आणि बौद्धकालीन गुहा – एकाच दिवसात सहजपणे पाहता येतात.
इंदुरीचा किल्ला पाहण्यासारखी ठिकाणे
भव्य प्रवेशद्वार आणि दर्शनीय स्थळे
तळेगावहून चाकणला जाताना डाव्या बाजूला इंद्रायणी नदीकाठी आपल्याला इंदुरी किल्ल्याची भव्य तटबंदी आणि बुरुज दिसतात. या भव्य तटबंदीच्या कडेकडेने इंदुरी गावात प्रवेश करताच आपल्याला किल्ल्याचे पूर्वेकडे वळलेले भव्य प्रवेशद्वार दिसते. प्रवेशद्वाराच्या दोन्ही बाजूला भव्य बुरुज उभे आहेत. दगडी बांधणीचे हे प्रवेशद्वार कलाकुसरीने नटलेले आहे. कमानीवर दोन्ही बाजूला शरभ कोरलेले असून मधोमध गणपतीची मूर्ती कोरलेली आहे. प्रवेशद्वाराच्या वरच्या बाजूला नगारखाना बांधलेला आहे आणि त्याचे बांधकाम मातीच्या विटा वापरून केलेले आहे. प्रवेशद्वाराच्या आतील बाजूला पहारेकर्‍यांसाठी देवड्या आहेत.प्रवेशद्वाराच्या आत
प्रवेशद्वारातून आत शिरल्यावर उजव्या बाजूने गेल्यास आपण प्रवेशद्वाराच्या वरच्या बाजूला पोहोचतो. येथे झरोके असलेला सुंदर हवामहाल आहे. या हवामहालाच्या छतावर कलाकुसरीने कोरीव काम केलेले आहे.कजाई देवीचे मंदिर
किल्ल्यावर कजाई देवीचे मंदिर आहे. हे मंदिर किल्ल्याच्या मध्यभागी आहे.पश्चिम बुरुज
किल्ल्याच्या पश्चिमेकडील बुरुजावरून खालून वाहणाऱ्या इंद्रायणीचे पात्र आणि दुरवरचा प्रदेश दिसतो.तटबंदी
किल्ल्याची तटबंदी ३ फूट रुंदीची आहे. बुरुजांचा फांजीपर्यंतचा भाग दगडांनी बांधलेला असून त्यावरील भाग विटांनी निर्मित केलेला आहे. तटबंदी आणि बुरुजांमध्ये जागोजागी जंग्यांची रचना केलेली आहे.भंडारा डोंगर
तुकाराम महाराजांच्या वास्तव्यामुळे पावन झालेल्या भंडारा डोंगरावर तुकाराम महाराजांचे मंदिर आहे.मंदिराच्या विरुद्ध बाजूस असलेल्या भक्तनिवासाजवळून एक पायवाट खाली उतरते. या पायवाटेने १५ मिनिटे उतरल्यावर दगडात कोरलेली बौद्धकालीन लेणी पहायला मिळतात. यापैकी एका गुहेत तुकाराम महाराज साधनेसाठी बसायचे. या लेण्यांमध्ये एक दगडात कोरलेला स्तूप आहे. या स्तूपावरून हि बौद्ध लेणी हिनयान कालिन असावीत. लेण्यांसमोर एक बारमासी पाण्याचे टाक आहे.
इंदुरीचा किल्ल्यावर कसे जायचे ?
मुंबई-पुणे रेल्वेमार्ग
मुंबई-पुणे रेल्वेमार्ग आणि महामार्गावर वसलेले तळेगाव हे एक मोठे शहर आहे. तळेगाव ते चाकण रस्त्यावर, तळेगावपासून तीन किलोमीटर अंतरावर, इंद्रायणी नदीवर दोन पूल बांधले गेले आहेत. यातील डाव्या बाजूच्या पुलावरून जाणारा रस्ता तुम्हाला इंदुरी गावात घेऊन जातो, तर उजवीकडून जाणारा रस्ता तुम्हाला गावाच्या बाहेरून घेऊन जातो. इंद्रायणी नदीवरील पुलावरून तुम्हाला पहिल्यांदाच इंदुरी किल्ला दिसायला लागतो. किल्ल्यात प्रवेश करण्यासाठी, तुम्हाला तटबंदीच्या कडेकडेने जाणार्‍या रस्त्याने तटबंदीच्या शेवटपर्यंत चालत जावे लागेल. पुढे डाव्या बाजूस तुम्हाला एक गल्ली दिसून येईल. त्या गल्लीत वळल्यावर, समोरच तुम्हाला किल्ल्याचा भव्य दरवाजा दिसून येईल.भंडारा डोंगर
मुंबई-पुणे रेल्वेमार्ग आणि महामार्गावर वसलेले तळेगाव हे एक मोठे शहर आहे. तळेगाव ते चाकण रस्त्यावर, तळेगावपासून ५ किलोमीटर अंतरावर, डाव्या बाजूस तुम्हाला एक भव्य कमान दिसून येईल. तेथूनच भंडारा डोंगरावर जाण्यासाठी पक्का रस्ता आहे. तुम्ही तुमच्या खाजगी वाहनाने डोंगरावरील मंदिरापर्यंत सहज पोहोचू शकता. मंदिराच्या विरुद्ध बाजूस तुम्हाला भक्त निवास दिसून येईल. त्याच्या जवळूनच एक पायवाट खाली उतरत जाते. या पायवाटेने १५ मिनिटांच्या उतारावर तुम्हाला दगडात कोरलेली प्राचीन बौद्धकालीन लेणी पाहायला मिळतील.