| किल्ल्याचे नाव | राजमाची किल्ला |
|---|---|
| समुद्रसपाटी पासून उंची | 3600 |
| किल्ल्याचा प्रकार | गिरीदुर्ग |
| ट्रेकिंगची सोपेपणा-कठीणपणाची पातळी | मध्यम |
| किल्ल्याचे ठिकाण | पुणे |
| पायथ्याजवळचे गाव | |
| किल्ल्याची वेळ | |
| ट्रेकिंग ला लागणारा वेळ | तुंगार्ली मार्गे: लोणावळ्याहून तुंगार्ली मार्गे राजमाची किल्ल्यावर जाण्यासाठी ५ तास लागतात. कर्जत – कोंदिवडे मार्गे: कर्जातून कोंदिवडे मार्गे राजमाची किल्ल्यावर जाण्यासाठी ४ तास लागतात. |
| प्रवेश शुल्क | |
| राहण्याची सोय | १) उधेवाडी हे राजमाची किल्ल्याच्या पायथ्याशी असलेले एक छोटेसे गाव आहे. गावात अनेक लॉज आणि होमस्टे आहेत जिथे तुम्ही राहू शकता. भैरवनाथ मंदिर हे राजमाची किल्ल्यावरील एक प्राचीन मंदिर आहे. मंदिरात काही खोल्या आहेत जिथे तुम्ही राहू शकता. राजमाची किल्ल्यावर दोन उपकिल्ले आहेत – श्रीवर्धन आणि मनरंजन. मनरंजन बालेकिल्ल्यावर एक गुहा आहे जिथे तुम्ही राहू शकता. २) राजमाची रुलर एड एन्ड डेव्हलपमेंट प्रोग्रामने किल्ल्यावर काही खोल्या बांधल्या आहेत. या खोल्यांमध्ये राहण्याची सुविधा चांगली आहे. |
| जेवणाची सोय | राजमाची गावात जेवणाची उत्तम सोय होते.राजमाची किल्ल्यावर जेवणाची चांगली सुविधा उपलब्ध आहे. |
| पाण्याची सोय | राजमाची गावात पाण्याची चांगली सुविधा उपलब्ध आहे. |
राजमाची किल्ला माहिती मार्गदर्शन | Rajmachi Fort Information Guide in Marathi
राजमाची किल्ला संक्षिप्त माहिती लोणावळा-खंडाळाच्या डोंगररांगेच्या पायथ्याशी वाहणाऱ्या उल्हास नदीच्या प्रवाहामुळे निर्माण झालेला प्रदेश म्हणजे ‘उल्हास नदीचे खोरे’.याच खोऱ्यातून उगम पावणारी उल्हास नदी आणि नदीच्या काठावर वसलेले अनेक गावे, शहरे आणि ऐतिहासिक वास्तू यांमुळे हा प्रदेश प्रसिद्ध आहे.
याच उल्हास नदीच्या खोऱ्याच्या प्रदेशात लोणावळ्याच्या वायव्येस 15 किमी अंतरावर राजमाची किल्ला वसलेला आहे.प्राचीन काळापासून, कल्याण-नालासोपारा ही मोठी व्यापारी बंदरे म्हणून ओळखली जात होती. कल्याण-नालासोपारा ही प्राचीन काळात मोठी व्यापारी बंदरं होती. या बंदरांपासून बोरघाट हा पुण्याकडे जाणारा पुरातन व्यापारी मार्ग होता. या मार्गावरून मोठ्या प्रमाणात वाहतूक चालत असे. या व्यापारी मार्गावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी आणि जकात वसूलीसाठी कोकण आणि घाटाच्या वेशीवर असणाऱ्या किल्ल्यांचा उपयोग केला जात असे. यापैकी सर्वात प्रमुख किल्ला म्हणजे राजमाची.
राजमाची किल्ल्याची भौगोलिक रचना अत्यंत रणनीतिक आहे. किल्ल्यावरून पवन मावळ प्रांतातील तुंग, तिकोना, लोहगड, विसापूर किल्ले तर दुसऱ्या बाजूस पेठ, भीमाशंकर, ढाकचा किल्ला, गोरखगड, सिध्दगड, चंदेरी असा सर्व परिसर नजरेत पडतो. त्यामुळे हा किल्ला लष्करी दृष्ट्या एक प्रमुख ठिकाण होते.
या किल्ल्याला दोन बालेकिल्ले आहेत. हे दोन्ही बालेकिल्ले स्वतंत्र किल्लेच होते.
राजमाची किल्ला पाहण्यासारखी ठिकाणे
राजमाची किल्ल्यावर जातांना तुम्हाला अनेक मनोरंजक गोष्टी पाहायला मिळतील. वाटेत तुम्हाला
एका योद्ध्याचे स्मारक, अर्धवट तुटलेली तटबंदी, दरवाजाचे अवशेष, गणपती आणि मारुतीरायाची मूर्ती दिसतील.किल्ला आणि आसपासचा परिसर
किल्ल्यावरून आजूबाजूचा परिसर निसर्गसौंदर्याने नटलेला आहे.
डोंगराळ प्रदेश, हिरवीगार वनश्री आणि ढगांमध्ये लपलेले शिखरं यामुळे दृश्य अविस्मरणीय बनतं.
किल्ल्याच्या माचीवर ‘उधेवाडी’ नावाची वस्ती आहे.
राजमाची किल्ल्याला पूर्व आणि दक्षिण दिशांना खोल दरी आहे जी ‘कातळदरा’ नावाने ओळखली जाते. याच दरीतून उल्हास नदी उगम पावते.
नदीच्या पश्चिमेकडील डोंगराला ‘भैरव डोंगर’ म्हणतात.बालेकिल्ले
राजमाची किल्ल्याची खास वैशिष्ट्ये म्हणजे त्याच्या दोन उपकिल्ले – श्रीवर्धन आणि मनरंजन होत.
श्रीवर्धन बालेकिल्ला हा राजमाची किल्ल्यापेक्षा उंच आणि मोठा आहे.
मनरंजन बालेकिल्ला उंचीने लहान आहे पण त्याची वाट सोपी आहे.
दोन्ही बालेकिल्ल्यांवरून तुम्हाला आसपासच्या किल्ल्यांचे, जसे की कर्नाळा, प्रबळगड, ईशाळगड, ढाकबहिरी आणि नागफणीचे टोक, विहंगम दृश्य पाहायला मिळेल.
श्रीवर्धन बालेकिल्ल्यावर भैरवनाथाचे मंदिर, ३ दिपमाळा आणि लक्ष्मीची मूर्ती आहे.
मनरंजन बालेकिल्ल्यावर जुन्या काळातील किल्लेदारांच्या वाड्यांचे अवशेष आणि गणेशाचे शिल्प असलेले मंदिर आहे.उदयसागर तलाव: निसर्गरम्य सौंदर्य आणि शांतता
पावसाळ्यात राजमाची किल्ल्याजवळील उदयसागर तलाव ओसंडून वाहतो. तलावाच्या शांत पाण्यात डोंगरांचे प्रतिबिंब दिसते आणि आजूबाजूला हिरवीगार वनश्री पसरलेली असते.मनरंजन
मनरंजन हा राजमाची किल्ल्यातील दोन बालेकिल्ल्यांपैकी एक आहे आणि तो श्रीवर्धनपेक्षा उंचीने लहान आहे.
मनरंजन बालेकिल्ल्यावर जाण्यासाठीची वाट सोपी आहे आणि तुम्ही साधारण अर्ध्या तासात प्रवेशद्वारात पोहोचाल.
या बालेकिल्ल्याचा दरवाजा गोमुखी आहे.
बालेकिल्ल्यावर गेल्यावर उजवीकडे तुम्हाला जुन्या काळातील किल्लेदारांच्या वाड्यांचे अवशेष दिसतील.
त्याच्या समोरच छप्पर नष्ट झालेले एक उत्तम दगडी बांधकामाचे मंदिर आहे. या मंदिराच्या प्रवेशद्वारावर गणेशाची मूर्ती कोरलेली आहे.
मनरंजनवर दोन ते चार पाण्याची टाकी आहेत आणि किल्ल्याची तटबंदी आजही काही प्रमाणात शाबूत आहे.
येथून तुम्हाला कर्नाळा, प्रबळगड, ईशाळगड, ढाकबहिरी आणि नागफणीचे टोक यांचा विहंगम दृश्य पाहायला मिळेल.श्रीवर्धन
श्रीवर्धन हा राजमाची किल्ल्यातील दोन बालेकिल्ल्यांपैकी सर्वात उंच आहे.श्रीवर्धनची तटबंदी आणि बुरुज आजही बऱ्यापैकी चांगल्या स्थितीत आहेत.अवशेषांवरून असे दिसून येते की किल्ल्याला अनेक ठिकाणी दुहेरी तटबंदी असावी.दरवाजाची कमान बऱ्यापैकी शाबूत आहे आणि दरवाजाच्या बाजुला पहारेकर्‍यांच्या देवड्या आहेत.किल्ल्याकडे जाणाऱ्या मार्गावरच एक गुहा आणि पाण्याची दोन टाकी आहेत. ही गुहा दारुगोळ्याचे कोठार म्हणून वापरली जात होती.बालेकिल्ल्याच्या माथ्यावर एक ध्वजस्तंभ आहे.समोरच ढाकबहिरीचा चित्तथरारक सुळका आणि त्याच्या उजव्या बाजुला शिरोट्याचा नयनरम्य तलाव दिसतो.शंकराचे मंदिर
तलावाच्या पश्चिमेला एक सुंदर शिखरासह असलेले शंकराचे मंदिर आहे.
या मंदिरासमोर गोमुख आहे आणि त्यातून येणारे पाणी समोरच्या टाक्यामध्ये साठते.
राजमाची किल्ल्यावर कसे जायचे ?
लोणावळ्याहून तुंगार्ली मार्गे
लोणावळ्याहून तुंगार्ली मार्गे राजमाची गावात यावे. ही वाट एकूण १९ किमीची आहे.
वाटेने किल्ल्यावर जाण्यास ५ तास लागतात.कर्जतहून कोंदीवडे मार्गे
कर्जतहून कोंदीवडे या गावात बसने यावे.
गडावर पोहोचण्यासाठी सुमारे ३ ते ४ तास लागतात.