| किल्ल्याचे नाव | कोरीगड किल्ला |
|---|---|
| समुद्रसपाटी पासून उंची | 3000 |
| किल्ल्याचा प्रकार | गिरीदुर्ग |
| ट्रेकिंगची सोपेपणा-कठीणपणाची पातळी | मध्यम |
| किल्ल्याचे ठिकाण | पुणे |
| पायथ्याजवळचे गाव | |
| किल्ल्याची वेळ | |
| ट्रेकिंग ला लागणारा वेळ | पेठशहापूर मार्गे गडावर पोहोचण्यासाठी साधारणपणे पाऊण तास लागतो. आंबवणे गाव मार्गे गडावर पोहोचण्यासाठी एक तास लागतो. |
| प्रवेश शुल्क | |
| राहण्याची सोय | पेठशहापूर गावातील हनुमान मंदिरात आणि आंबवणे गावातील महादेव मंदिरात राहण्याची सोय उपलब्ध होते. |
| जेवणाची सोय | किल्ल्यावर स्वतःचे जेवण घेऊन जाणे आवश्यक आहे कारण गडावर रेस्टॉरंट किंवा दुकाने नाहीत. तुम्ही पेठशहापूर किंवा आंबवणे गावातून जेवण आणू शकता. |
| पाण्याची सोय | गडावरील तळ्यातील पाणी पिण्यायोग्य नाही. पेठशहापूर मार्गे गडावर येणाऱ्या वाटेवर एक टाके आहे. या टाक्यातील पाणी पिण्यायोग्य आहे. |
कोरीगड किल्ला माहिती मार्गदर्शन | Korigad Fort Information Guide in Marathi
कोरीगड किल्ला संक्षिप्त माहिती मुळशी धरणाच्या पश्चिमेला, लोणावळा आणि पाली यांच्या दरम्यान, सव्वाष्णी घाटाच्या माथ्यावर कोरबारस मावळ नावाचा प्रदेश आहे. या मावळात कोरीगड आणि घनगड असे दोन किल्ले आहेत. कोरी हे कोळी समाजातील एका पोटजातीचे नाव असल्याने, या किल्ल्याला कोरीगड असे नाव मिळालं.
कोरीगड आपल्या सद्यस्थितीतील अखंड तटबंदीसाठी प्रसिद्ध आहे. या किल्ल्याला कोराईगड आणि शहागड अशा नावांनीही ओळखले जाते. शहागड हे नाव गडाच्या पायथ्याशी असलेल्या पेठ शहापूर या गावावरून मिळाले आहे.
या मावळातील किल्ले पाहण्यासाठी तीन ते चार दिवसांची वेळ लागते. कोरीगड, घनगड, सुधागड आणि सरसगड असे अनेक सुंदर ट्रेक या भागात करता येतात. पावसाळ्यानंतरचा काळ या ट्रेकसाठी सर्वात योग्य असतो.
कोरीगड किल्ला पाहण्यासारखी ठिकाणे
पायऱ्या आणि गणेश दरवाजा
पेठशहापूरच्या वाटेने वर येताना पायवाट संपल्यावर पायऱ्या सुरू होतात.
पायऱ्या चढताना उजव्या बाजूला दोन खांबांवर तोललेली एक गुहा आहे.
गुहेच्या बाजूला श्री गणेशाची मूर्ती कोरली आहे आणि तेथे छोटे मंदिर बांधले आहे.
पुढे पायऱ्या चढून गेल्यावर उजव्या बाजूला एक कातळात कोरलेले पाण्याचे टाके आहे.
टाके पाहिल्यावर पुढे गेल्यावर डाव्या बाजूला एक गुहा दिसते. या गुहेच्या समोर खालच्या बाजूला एक पाण्याचे टाक आहे.
गुहा आणि टाके पाहिल्यानंतर पुढे गेल्यावर आपण किल्ल्याच्या गणेश दरवाज्याजवळ पोहोचतो.
हा पूर्वाभिमुख गोमुखी दरवाजा चार बुरुजांनी संरक्षित आहे.
प्रवेशद्वारातून किल्ल्यावर प्रवेश केल्यावर दोन्ही बाजूला पाहारेकर्‍यांसाठी देवड्या आहेत.
देवड्यांच्या पुढे वाट काटकोनात वळते आणि येथे असलेला किल्ल्याचा दुसरा दरवाजा आज उध्वस्त झालेला आहे.गडमाथा आणि तटबंदी
किल्ल्यात प्रवेश केल्यावर भलेमोठे पठार दिसते. गडमाथा दक्षिणोत्तर पसरलेला आहे.
या गडाला साधारणत: दीड किलोमीटर लांबीची तटबंदी आहे.
तटबंदीवरून संपूर्ण गडाला फेरी मारता येते.
तटबंदीत जागोजागी जंग्या आणि बुरुज आहेत.महादेव मंदिर आणि इतर ठिकाणे
गणेश दरवाजातून वर आल्यावर समोरच महादेवाचे मंदिर दिसते.
या मंदिराच्या अंगणात ४ ओतीव तोफा ठेवलेल्या आहेत.
मंदिराच्या मागे दोन तलाव आहेत. तलावांजवळ वाड्यांचे अवशेष आढळतात.
फांजीवरून उत्तर टोकाच्या बुरुजाकडे चालत जावे.
उत्तर टोका वरील या बुरुजावर झेंडा लावलेला आहे आणि या बुरुजावरून दूरवरचा प्रदेश आणि पेठ शिवापूर गावातून येणारी वाट दिसते.हनुमान मंदिर आणि लक्ष्मी तोफ
उत्तर बुरुजावरून महादेव मंदिरापाशी परत येऊन दक्षिणेकडे पुढे गेल्यावर हनुमान मंदिर आहे.
या मंदिराच्या मागे कातळात कोरलेला छोटा तलाव आहे.
या तलावाच्या बाजूने तटबंदीलगत पुढे दक्षिणेकडे गेल्यावर एका चौथर्‍यावर उभारलेली लक्ष्मी तोफ पाहायला मिळते.कोराई देवी मंदिर
या तोफेच्या पुढे गडाची अधिष्ठात्री देवता कोराई देवीचे मंदिर आहे.
मंदिराचा जीर्णोद्धार केलेला आहे.
कोराईदेवीच्या मूर्तीची उंची साधारणत: चार फूट आहे.
मंदिरासमोरच एक दीपमाळ आहे.
त्याच्या बाजूला महिषासूर मर्दीनीची मुर्ती असलेला दगड कोरला आहे.दुसरा दरवाजा आणि वाट
गडाचा दुसरा दरवाजा कोराई देवी मंदिराच्या खाली असलेल्या दोन बुरुजांमध्ये आहे.
आंबवणे गावातून येणारी वाट या दरवाजातून येते.
हे प्रवेशद्वार पाहून गणेश दरवाजाकडे चालत निघाल्यावर वाटेत एक तोफ आहे.
जागोजागी उध्वस्त वाड्यांचे अवशेष आहेत.गडफेरी आणि दृश्ये
गणेश दरवाजापाशी आल्यावर आपली गडफेरी पूर्ण होते.
संपूर्ण गड पाहाण्यासाठी एक तास लागतो.
कोरीगडावरून समोरच नागफणीचे टोक, तुंग गडाचा, तिकोना किल्ल्याचा, असा सर्व परिसर नजरेस पडतो.
कोरीगड किल्ल्यावर कसे जायचे ?
पेठशहापूर मार्गे
लोणावळ्यातून: लोणावळ्याला पोहोचल्यानंतर, आयएनएस शिवाजी मार्गे आंबवणे किंवा भांबुर्डेला जाणारी बस पकडा. तुम्ही (ऍम्बी व्हॅली) सहारा प्रकल्पाकडे जाणारी बस देखील पकडू शकता आणि भुशी धरणाच्या पुढे, (आयएनएस शिवाजीच्या) पुढे १६ किमी अंतरावर असलेल्या पेठशहापूर गावात उतरा.
गावातून: गावातून सरळ जाणारी पायवाट तुम्हाला पायऱ्यांपर्यंत घेऊन जाते. पायऱ्यांच्या मदतीने तुम्ही अर्धा तासात गडावर पोहोचू शकता.
वहानतळ: पेठशहापूर गाव बाहेर मुख्य रस्त्यावर एक वाहनतळ उभारले आहे. या वाहनतळापासून २ मिनिटे चालत गेल्यावर डाव्या बाजूला एक ठळक पायवाट दिसते.
पायवाट: या पायवाटेने १० मिनिटे चढल्यावर तुम्ही सपाटीवर येता. येथून किल्ल्याला वळसा घालून जंगलातील पायवाटेने १० मिनिटात पायऱ्यांपर्यंत पोहोचता येते.
एकूण वेळ: दोन्ही मार्गांनी गडावर जाण्यासाठी साधारणपणे अर्धा तास लागतो.आंबवणे गाव मार्गे
आंबवणे गाव: हे गाव पेठशहापूरच्या जवळ आहे आणि कोरीगडावर जाण्यासाठी दुसरा पर्याय आहे.
लोणावळ्यातून: लोणावळ्याहून भांबुर्डे किंवा थेट आंबवणेकडे जाणारी बस पकडा.
गावातून: गावातून निघून एका तासात तुम्ही गडावर पोहोचू शकता.
टीप: हा मार्ग थोडा अवघड आहे.