अहिवंत किल्ला माहिती मार्गदर्शन | Ahivant Fort Information Guide in Marathi

अहिवंत किल्ला माहिती मार्गदर्शन | Ahivant Fort Information Guide in Marathi

अहिवंत किल्ला संक्षिप्त माहिती नाशिक जिल्ह्यातील सातमाळ डोंगररांगेमध्ये अनेक किल्ले आहेत आणि त्यापैकी अहिवंतगड हा एक प्रमुख किल्ला आहे. त्याचा विशाल आकार, अनेक वाड्यांचे अवशेष आणि मोठी तळी यांमुळे किल्ल्याची भव्यता अधोरेखित होते. अहिवंतगडाच्या संरक्षणासाठी अचला आणि मोहनदर हे दोन टेहळणी किल्ले बांधण्यात आले होते. अहिवंतगड इतका विशाल आहे की त्याच्या आणि त्याच्या बाजूला असलेल्या बुधल्या (बुध्या) डोंगराचे दर्शन घेण्यासाठी अर्धा दिवस लागतो.
जर तुम्ही खाजगी वाहनाने प्रवास करत असाल तर तुम्ही अचला, अहिवंत आणि मोहनदर हे तिन्ही किल्ले दोन दिवसात सहजपणे पाहू शकता. पहिल्या दिवशी तुम्ही अचला आणि अहिवंत किल्ला पाहू शकता आणि रात्री दरेगाव येथील मारुती मंदिर किंवा मोहनदरी येथील आश्रमशाळेच्या व्हरांड्यात मुक्काम करू शकता. दुसऱ्या दिवशी तुम्ही मोहनदर किल्ला पाहू शकता.

अहिवंत किल्ला पाहण्यासारखी ठिकाणे

दरेगाव हे अहिवंतगड आणि बुध्या डोंगराच्या पायथ्याशी वसलेले एक गाव आहे. हे गाव नाशिक शहरापासून सुमारे 50 किलोमीटर अंतरावर आहे. अहिवंतगड हा एक ऐतिहासिक किल्ला आहे आणि त्याच्या आजूबाजूला नैसर्गिक सौंदर्याने नटलेले अनेक डोंगर आहेत.

1. दरेगाव ते बुध्या डोंगर
   दरेगावातील मारुती मंदिरापासून ट्रेक सुरू करा. बुध्या आणि त्याच्या बाजूला असलेला डोंगर यांच्यामधील घळीत पोहोचण्यासाठी नाला चढा. घळ चढून बुध्या डोंगराला वळसा घाला आणि बुध्या आणि अहिवंतगडाच्या मधील घळीत या. घळ चढून डावीकडे बुध्यावर कोरलेल्या कातळ कोरीव पायऱ्या आणि वरच्या बाजूस बुरुज दिसतील. पायऱ्या चढून बुरुजाशी पोहोचा. बुरुजाच्या पुढे एक सुकलेलं टाकं आणि पुढे दोन खराब टाकी आहेत. बुध्याच्या माथ्याला वळसा घालून आणखी एक बुरुज पाहा. बुध्याच्या माथ्यावर चार पाण्याची टाकी आहेत, त्यापैकी एक बुजलेले आहे. माथ्यावर एक शेंदुर लावलेला दगड आहे.

2. बुध्या ते अहिवंतगड
   बुध्याचा माथा छोटा असल्यामुळे अर्ध्या तासात तुम्ही बुध्या पाहून परत येऊ शकता. अहिवंतगड आणि बुध्याच्या मधील घळीत उतरा आणि 10 मिनिटे चढून अहिवंतगडाच्या माथ्यावर पोहोचा.

3. अहिवंतगडावर
   माथ्यावर पोहोचल्यावर डावीकडे एक टेकडी दिसते पण त्यावर कुठलेही अवशेष नाहीत. गडावरील महत्वाचे अवशेष गडाच्या मध्यभागी दिसणाऱ्या टेकडीच्या आसपास आहेत. टेकडीच्या दिशेने चालायला सुरुवात करा. 10 मिनिटांत तुम्ही उध्वस्त वाड्यांच्या अवशेषांपाशी पोहोचाल.
   इथे भरपूर उध्वस्त वाड्यांचे अवशेष पसरलेले आहेत. यावरून या ठिकाणी गडावरील मुख्य वस्ती होती याचा अंदाज बांधता येतो. यापैकी एका मोठ्या कोसळलेल्या वाड्याच्या मागे एक तलाव आहे. तलावाच्या काठावर मारुती आणि सप्तशृंगी देवीची मूर्ती आहे. तलावाच्या काठी एक उध्वस्त कोठाराची इमारत आहे.

4. तलावाच्या आसपासचे अवशेष
   तलावाच्या आजुबाजूला अनेक अवशेष पसरलेले आहेत. या अवशेषांकडून गडावरील जीवनाची कल्पना येते. तलावाच्या शेजारी टेकडी आहे ज्या दिशेने आपण पुढे चालायला सुरुवात करूया.

5. टेकडीचा मार्ग
   टेकडी उजव्या हाताला आणि दरी डाव्या हाताला ठेवून आपण टेकडीच्या रस्त्यावरून पुढे जाऊया.

6. गुहा
   डाव्या बाजुला दरीच्या टोकाला कातळात कोरलेली एक गुहा आहे. ही गुहा खालच्या बाजूला असल्यामुळे वरून दिसत नाही. गुहेत जाण्यासाठी कातळात कोरलेल्या पायऱ्या होत्या पण आता त्या नष्ट झाल्या आहेत. काळजीपूर्वक खाली उतरून आपण गुहेत प्रवेश करू शकतो. गुहेत एक सुकलेले पाण्याचे टाक आहे आणि सध्या राहण्यास योग्य नाही. गुहेतून दुरवरचा परिसर दिसतो.

7. टाके आणि खंडोबाची मूर्ती
   गुहा पाहून वर आल्यानंतर पुन्हा टेकडी उजव्या बाजुला ठेवून पुढे गेल्यावर पाण्याचे टाके लागते. यातील पाणी पिण्यायोग्य आहे. टाक्याच्या बाजुला एका दगडाची तुटलेली ढोणी आणि खंडोबाची एक अश्वारूढ मूर्ती आहे

8. टेकडी आणि बांधीव तलाव
   टाक्यातील पाणी प्यायल्यानंतर आपण टेकडी चढून जावे. टेकडीवर उध्वस्त घरे आणि एक बुजलेले टाक आहे. टेकडीवरून गडाचा पसारा आणि टेकडीच्या टोकाखाली असलेला बांधीव तलाव दिसतो.

9. दुसरी गुहा
   या तलावाच्या दिशेने खाली उतरा. तलाव पाहून पुढे गेल्यावर उजव्या बाजुला कड्याखाली (दरेगावाच्या दिशेला) कातळात कोरलेली आणखी एक गुहा आहे. ती पाहण्यासाठी जाण्यासाठी अरुंद वाट आहे आणि त्यावर घसारा असल्यामुळे काळजीपूर्वक जाणे आवश्यक आहे.

10. सर्पिलाकार मार्ग आणि पायऱ्या
    गुहा पाहून परत पठारावर आल्यानंतर पुढे चालत गेल्यावर आपण उध्वस्त प्रवेशद्वारापाशी येतो. प्रवेशद्वारातून बाहेर पडल्यावर आपल्याला कातळात कोरलेला सर्पिलाकार मार्ग आणि पायऱ्या दिसतील. हा मार्ग पूर्वी किल्ल्यावर येण्यासाठीचा मुख्य मार्ग होता.

11. अरुंद पठार आणि टाके
    राजमार्ग उतरून गेल्यावर आपण एका अरुंद पठारावर येतो. येथे एका मोठे सुकलेले पाण्याचे टाके आहे. टाके पाहून पुढे गेल्यावर वाट खाली उतरते.

12. खांब असलेली गुहा
    या वाटेवर एक छोटा वळसा घातल्यावर आपल्याला कातळात कोरलेली एक खांब असलेली गुहा दिसते. ही गुहा राहण्यायोग्य नाही.

13. उध्वस्त दरवाजा
    गुहा पाहून खाली उतरल्यावर आपण उध्वस्त दरवाजापाशी पोहोचतो. या दरवाजाच्या बाजूचे बुरुज आणि देवड्याही नष्ट झालेल्या आहेत. या दरवाजातून खालचा दरेगाव-बेलवाडी रस्ता दिसतो.

14. दोन वाटा
    या दरवाजातून बाहेर पडून थोडे खाली उतरल्यावर आपल्याला दोन वाटा दिसतील. एक वाट सरळ खाली उतरत रस्त्यावर जाते. बिलवाडीला उतरायचे असल्यास तुम्हाला ही वाट पकडावी लागेल.

15. दरेगावला जाण्यासाठी
    दरेगावला जाण्यासाठी तुम्हाला उजव्या बाजूची कड्याखाली जाणारी वाट पकडावी लागेल. कातळकडे उजवीकडे आणि दरी डावीकडे ठेवत ही वाट सरळ कड्याच्या टोकापर्यंत जाते आणि तिथून खाली खिंडीत उतरते. खिंडीतून दरेगाव बेलवाडी रस्ता बनवल्यामुळे या ठिकाणी वाट थोडी कठीण बनलेली आहे. रस्त्यावर उतरल्यावर, मध्ये वाटाणी दरेगावला पोहोचण्यासाठी अर्धा तास लागते.

16. कमीतकमी वेळेत किल्ला पाहण्याचा मार्ग
    दरेगावातील मारुती मंदिरापासून सुरुवात करून, बुध्या आणि अहिवंत गडाच्या दुसऱ्या टोकाला असलेल्या दरेगाव-बेलवाडी रस्त्यावरील खिंडीत उतरल्यास तुम्ही किल्ला कमीतकमी वेळेत पूर्णपणे पाहू शकता.

17. किल्ला पाहण्यासाठी लागणारा वेळ
    किल्ला नीट पाहण्यासाठी किमान 3 तास लागतात.

18. किल्ल्यावरून दिसणारे दृश्य
    किल्ल्यावरून तुम्हाला अचला, मोहनदर, सप्तशृंगी, मार्कंड्या, रावळ्या-जावळ्या आणि धोडप ही रांग दिसू शकते.

अहिवंत किल्ल्यावर कसे जायचे ?

अहिवंत किल्ला हा पुण्याच्या नैऋत्येला ३९ किलोमीटर अंतरावर आहे. गडावर पोहोचण्यासाठी अनेक मार्ग उपलब्ध आहेत.

• नाशिकहून
  नाशिक शहर रस्ते आणि रेल्वेने देशातील इतर शहरांशी उत्तम प्रकारे जोडलेले आहे. नाशिकहून तुम्हाला वणी गावात जावे लागेल, जिथे प्रसिद्ध सप्तशृंगी देवीचे मंदिर आहे. वणीहून तुम्हाला एसटी बसने दरेगाव फाट्यावर उतरावे लागेल, जी नांदुरी आणि कळवणला जाणारी बस करते. हे अंतर साधारणपणे 12 किलोमीटर आहे. फाट्यावर उतरून तुम्ही 10 मिनिटांत चालत दरेगाव गावातील मारुती मंदिरापर्यंत पोहोचू शकता. दरेगाव हे अहिवंतगडाच्या पायथ्याशी असलेले गाव आहे. तुम्ही खाजगी वाहनाने थेट दरेगावातही जाऊ शकता.
  दरेगावातून तुम्हाला अहिवंतगडाचा डोंगर नालेच्या आकारात पसरलेला दिसतो. अहिवंतगडाच्या बाजुला बुध्या डोंगर आहे आणि त्याच्या बाजुला आणखी एक डोंगर आहे. गावातील मारुती मंदिरापासून चढाई सुरू केल्यावर, तुम्ही बुध्या आणि त्याच्या शेजारच्या डोंगराच्या मधल्या घळीत पोहोचाल. हे घळ चढून आणि बुध्या डोंगराला वळसा घालून तुम्ही बुध्या आणि अहिवंत गडाच्या मधील घळीत येता. हे घळ चढून गेल्यावर डाव्या बाजुला तुम्हाला बुध्यावर कोरलेल्या कातळ कोरीव पायऱ्या दिसतील. उजव्या बाजूच्या वाटेने तुम्ही गडाच्या माथ्यावर पोहोचू शकता. दरेगावातून गडमाथा गाठण्यास साधारणपणे दीड तास लागतो.
  दरेगावातील मारुती मंदिरापासून सुरुवात करून, बुध्या आणि अहिवंत गडाच्या दुसऱ्या टोकाला असलेल्या दरेगाव-बेलवाडी रस्त्यावरील खिंडीत उतरलात, तर तुम्ही किल्ला कमीतकमी वेळेत पूर्णपणे पाहू शकता. किल्ला नीट पाहायला तुम्हाला किमान 3 तास लागतील.
  दरेगाव ते बेलवाडी रस्त्याचे काम सध्या चालू आहे. हा रस्ता पूर्ण झाल्यावर तुम्ही थेट गाडीने खिंडीपर्यंत जाऊ शकाल आणि तेथून तुम्ही राजमार्गाने किल्ल्यावर जाऊ शकाल.

• बेलवाडी मार्गे
  अहिवंतगडावर जाण्याचा आणखी एक मार्ग म्हणजे बेलवाडी गाव. वणी येथून तुम्हाला बेलवाडी गावात जाण्यासाठी 30 किलोमीटरचा प्रवास करावा लागेल. बेलवाडी गावातून तुम्ही 2 तासांत गडावर पोहोचू शकता.

• अचला मार्गे
  मुंबई किंवा पुणे मधून नाशिकला पोहोचा. नाशिकहून तुम्हाला वणी गावात जावे लागेल. वणीहून तुम्ही एसटी बसने पिंपरी अचला गावाकडे जाऊ शकता. हे अंतर साधारणपणे 12 किलोमीटर आहे. अचला गावात उतरल्यानंतर तुम्हाला दगड पिंपरी गावाकडे सरळ चालत जावे लागेल. हे अंतर अर्ध्या तासाचे आहे. दगड पिंपरी हे अचला किल्ल्याच्या पायथ्याशी असलेले गाव आहे. तुम्ही खाजगी वाहनाने थेट दगड पिंपरी गावातही जाऊ शकता.
  गावातून तुम्हाला समोरच्या डोंगररांगांमधील खिंडीत लहान सतीचे मंदिर दिसते. त्याच्या दिशेने वर चढत जा. पाऊलवाट सुरुवातीला शेतातून आणि मग वनखात्याने लावलेल्या जंगलातून वर चढत जाते. साधारणपणे अर्ध्या तासात तुम्ही सोंडीवरील सतीच्या देवळापर्यंत पोहोचाल. देवळापासून डाव्या बाजूला तुम्हाला अचला किल्ला दिसतो, तर उजवीकडे धावत जाणारी सोंड थेट अहिंवतगडाला जाऊन मिळते.

अहिवंत किल्ल्याचा नकाशा / गुगल नकाशा